Van jonge vluchtelinge naar advocate in de dop

“Misschien val ik niet op tussen al die sollicitaties met mijn cv en weinig ervaring, maar uit mijn verhaal kan je lezen dat ik een doorzetter ben, discipline heb en resultaatgericht ben. Daarom wil ik jullie graag meenemen naar mijn jeugd. Gewoon omdat ik graag mijn verhaal kwijt wil.” Een opvallende oproep begin dit jaar van Neghar Jahed op LinkedIn.

Open sollicitatie gaat viral
Neghar solliciteert zich drie slagen in de rondte en het lukt haar niet om een voet tussen de deur te krijgen bij toekomstige werkgevers. “Toen ik aan het schrijven was dacht ik: dit gaat nooit meer dan 2 likes krijgen, want ik had hooguit 20 connecties op LinkedIn. Op de derde dag zei ik tegen mijn vriend: ‘Ik ga het weghalen, niemand ziet het.’ ‘Nee, zei m’n vriend, laat het nog even staan.’ Op dat moment deelde iemand mijn bericht en toen ging mijn open sollicitatie ineens viral.” Tientallen reacties, honderden likes. Neghar weet niet wat haar overkomt. “Dit had ik echt nooit verwacht. Elke dag ging ik kijken. Er waren zoveel leuke reacties. Ook een paar pijnlijke. Daar moet je doorheen bijten. Hoe kun je mij nou zo’n pijn doen?, dacht ik. Gelukkig kwamen anderen voor me op.” Uiteindelijk blijft de teller hangen op maar liefst 1,5 miljoen views, ruim 5400 likes en meer dan 400 reacties.

Geboren in Iran
Het is zo’n 15 jaar geleden als de Iraanse Neghar naar Nederland komt. “Voor mij is die tijd zo vaag. Alles wat ik in Iran gedaan heb, kan ik me bijna niet meer herinneren. Met mijn zus, toen 17, ben ik op mijn 14e hierheen gekomen. We moesten naar een asielzoekerscentrum, ik weet niet meer of het Noord- of Zuid-Holland was. In elk geval heel ver weg. We moesten eerst naar een tijdelijke azc, voor een maandje ofzo. Toen zeiden ze daar: ‘Weet je wat, jij mag blijven, maar je zus moet weg.’ Zij zou namelijk over een maand 18 worden. Ik zei: ‘Als zij niet mag blijven, dan ga ik ook weg. Je gaat ons niet uit elkaar halen, dat laat ik niet toe.’”

Kinderen zonder ouders
Er lijkt geen uitweg, haar zus moet weg. Neghar houdt echter voet bij stuk en ze mogen bij elkaar blijven. “Op de 13e etage zaten alleen maar ama’s (alleenstaande minderjarige asielzoekers), oftewel kinderen zonder ouders. Toen zeiden ze daar: ‘Jij krijgt een kamer boven omdat je pas 14 bent en je zus krijgt een kamer beneden.’ ‘Nee, dan ga ik ook naar beneden’, zegt Neghar vastberaden tegen de leiding. Officieel mag haar zus niet op de 13e etage blijven, omdat ze bijna 18 is. De leiding maakt hier uiteindelijk een uitzondering voor. In een volslagen onbekend land, ver weg van hun familie, hebben de jonge meisjes alleen elkaar. Na een tijdje worden alle ama’s overgebracht naar een andere locatie. “Ze wilden mij ook meenemen, maar m’n zus niet. Neghar verzet zich met hand en tand. “Prima, zei de leiding, maar dan is jouw zus van nu af aan verantwoordelijk voor jou!”

Machteloos gevoel
Stichting Nidos, die zich richt zich op alleenstaande minderjarige vreemdelingen, wijst een voogd toe. Dit pakt niet goed uit. “Die voogd mocht mij niet. Ze zei de hele tijd: ‘Jouw zus moet weg, zij kan hier niet blijven.’ Hou op, zeg niets meer!, dacht ik. Maar ze bleef het maar herhalen. Hou op!, dacht ik. De enige manier waarop ik haar stil kon krijgen was door dingen kapot te gooien. Ik had zo’n machteloos gevoel. Ik was wanhopig.’ Neghar wordt doorverwezen naar een psychiater, die de juiste snaar raakt bij Neghar. Ook krijgt Neghar na een tijdje een nieuwe voogd toegewezen. Beide professionals helpen Neghar en haar zus op weg en zorgen er onder andere voor dat Neghar naar school kan.

Onzichtbaar voor de overheid
Toch wordt Neghar veelal aan haar lot overgelaten. “Mensen die worden afgewezen zijn ineens onzichtbaar en moeten alles zelf regelen. In eerste instantie werd ik ook afgewezen, waardoor ik onzichtbaar werd voor de overheid. Omdat ik minderjarig was mochten ze mij het land niet uitzetten.” Neghar wordt van het kastje naar de muur gestuurd en spreekt zeker zo’n 10 advocaten. Niemand kan haar verder helpen. Uiteindelijk komt haar psychiater in actie en regelt een afspraak met een daadkrachtige advocaat. “Ik begrijp wel dat instanties van alles moeten regelen. En niet iedereen die hierheen komt heeft een probleem. Maar er zijn echt mensen die een helpende hand nodig hebben. Het zou zoveel fijner geweest zijn als we sneller antwoord hadden gehad. Is het ja of nee? Wij moesten 4,5 jaar wachten!”

“Ik was onzichtbaar geworden voor de overheid!”

Elke dag brood en frikadellen
Ondertussen proberen Neghar en haar zus, zo goed en zo kwaad als het gaat, zichzelf te redden. “Het was een komen en gaan van mensen in zo’n azc. We leefden met allemaal jongeren op de 13e etage en verder in het gebouw liepen er zo’n 10 tot 20 gezinnen rond. Er gebeurde van alles. Ik leerde scheldwoorden in alle talen. Ik werd ook een keer geslagen door een jongen. Het was moeilijk, we moesten van alles leren. Zo gingen we eerst elke dag naar de supermarkt om brood en frikandellen te halen, omdat we niet konden koken. We keken af bij andere families hoe zij het deden en moesten echt leren om voor onszelf te zorgen.”

Naar school
Onderwijs zorgt voor de nodige afleiding. Neghar komt in een schakelklas terecht om zich de taal eigen te maken en van alle vakken iets te leren. “Mijn lerares wilde mij naar het mbo sturen, terwijl ik naar havo/vwo wilde. Dat ging er bij mij niet in, ik wilde de beste zijn. Ik wilde altijd de hoogste cijfers halen, ook al in Iran. Ik koos voor een moeilijk profiel, natuur en techniek, omdat ik best goed was met m’n handen. Alleen ik kon geen wiskunde, scheikunde en natuurkunde. Maar ik haalde mijn cijfers wel, vooral door dingen te onthouden. Dat kon ik heel goed. Ook al begreep ik er niets van. Op school bleven ze zeggen dat ik havo/vwo niet aan kon. Maar als je tegen mij een paar keer nee zegt, dan wil ik het juist!”

Doorgaan
“Ik wil het zo graag, dacht ik. Ik haal mijn cijfers, dus laat het mij proberen. Als ik het niet haal is het mijn probleem.” Neghar krijgt echter mbo-advies. Ze is inmiddels 18 jaar en volgt, via volwassenenonderwijs, alsnog de havo. De exacte vakken blijken toch een struikelblok en ze switcht naar het mbo. “Toen we hier kwamen hadden we de hele tijd een advocaat nodig. Ik wilde weten wat mijn rechten waren en koos voor de opleiding Juridisch Medewerker. Ik had al moeite met taal en de juridische taal is nog moeilijker. Elke dag vroeg ik aan de docent: ‘Ga ik het halen?’ Ik studeerde zo hard en haalde onvoldoendes. Ik was bang dat ik het niet zou halen. De docent zei altijd: ‘Als jij het niet haalt, dan weet ik niet wie het wel gaat halen.’ Dat gaf mij weer power. Ik ben net zo lang doorgegaan, ook al moest ik iets 10x herkansen, tot ik het heb gehaald!”

Verblijfsvergunning
De zus van Neghar heeft inmiddels een verblijfsvergunning. Neghar wordt afgewezen. Na 4,5 jaar onzekerheid komt dan eindelijk het verlossende woord: Neghar mag blijven! Ze woont dan inmiddels zelfstandig, loopt stage op een HR-afdeling en combineert dit met een bijbaan bij een tankstation. Een jaar lang ploetert Neghar 7 dagen in de week om te leren en tegelijkertijd rond te komen. Nadat ze haar mbo-opleiding afrondt gaat ze hbo Rechten doen. “Het werd in dat eerste jaar even te veel. Ik had zoveel geleerd al die jaren, ik bracht het niet meer op. Na een jaar werken ben ik opnieuw begonnen aan een andere hogeschool. Ik haalde toen alle punten op 1 tentamen na en ik maakte me grote zorgen of ik wel door mocht. De examencommissie begreep niets van mijn onzekerheid: ‘Waarom huil je? Jij hebt 55 punten uit 60 punten behaald, jij gaat zeker door!’” Vier jaar lang doet Neghar haar uiterste best, reist van hot naar her om verdiepingsvakken te volgen en blijft werken bij het tankstation om geld te verdienen. Haar inzet wordt beloond: Neghar haalt haar Bachelor of Laws!

Geen uitkering
Het is zo’n 3 jaar geleden. Neghar is bijna 27 en gaat vol vertrouwen de arbeidsmarkt op. “Ik heb mijn hbo-diploma, dus ik dacht: ik ga zo aan de slag. Dat viel erg tegen. Ik werd niet uitgenodigd en soms kreeg ik geeneens een reactie. Klasgenoten werden ondertussen aangenomen bij gemeenten. En ik dacht: Hoe doe je dat dan? Wat doe ik verkeerd? Ligt het aan mijn verleden? Ondertussen werkte ik fulltime bij het tankstation. Ik kon daar in elk geval mijn geld verdienen, want ik wilde absoluut geen uitkering. Na 2 jaar dacht ik bij mezelf: ik heb zo hard m’n best gedaan en zo hard gestudeerd, dit wil ik niet blijven doen.”

Emotionele oproep LinkedIn
Neghar slaat weer volop aan het solliciteren en wordt slechts 1x uitgenodigd. Ze is wanhopig en krijgt de tip om naar een loopbaancoach te gaan. “Vertel wat over jezelf. Wie ben jij? kreeg ik te horen. Toen ben ik alles gaan vertellen wat ik nu ook vertel. Dat moet op jouw cv, zei die coach. Ik kreeg een opdracht mee naar huis, waarin ik meer mijn taken moest gaan beschrijven. Maar ik dacht: wie garandeert mij dat ik nu wel wordt aangenomen? Dat ga ik niet doen, ik ga wat over mijn jeugd schrijven, besloot ik. Ik wilde laten zien dat ik een doorzetter was. Ik ben gaan schrijven, schrijven, schrijven. Vanuit emoties. Ik sprak niet meer als een kind. Ik was ook geen kind meer, ik moest als volwassen vrouw op m’n 14e de dingen regelen. Ik plaatste het stuk op LinkedIn en toen Bam! Mijn mailbox ontplofte.”

De baan is binnen
De aanbiedingen en netwerkcontacten stromen binnen. Van commercieel en vastgoed tot advocatenkantoren. Neghar beantwoordt in het begin elke reactie 1-op-1 en de onverminderde stroom van hartverwarmende reacties laat haar duizelen. Ze voert de hele maand sollicitatie- en netwerkgesprekken en tussendoor reageert ze op alle berichten op LinkedIn. “Ik koos uiteindelijk voor een traineeship bij de gemeente als werkconsulent en werk daar sinds een paar maanden. Ik krijg de mogelijkheid om heel veel te leren en cursussen te volgen. Het is leuk om baanloze mensen te begeleiden naar betaald werk. Mensen zijn heel dankbaar. Ze vertrouwen mij en vertellen me allerlei verhalen. Het is mooi om hen power te geven.”

Teruggaan is geen optie
Neghar vertelt ogenschijnlijk nuchter over de hobbels op haar loopbaanpad. Haar emoties en herinneringen zijn ver weggestopt, diep verborgen achter slot en grendel. Neghar laat weinig los over haar jeugd in Iran, het contact met haar ouders en de reden van haar vlucht naar Nederland. De band met haar zus is onvoorwaardelijk en hecht, daar komt niemand tussen. Teruggaan naar haar roots is geen optie. “Ik wil niet meer terug naar mijn geboorteland. Als vrouw heb je daar niet veel macht. Ik heb hier zoveel gevochten voor mijn rechten, dat wil ik niet opgeven. Ik heb nog zoveel dromen en wil nog van alles bereiken. Ik ben emotieloos geworden, vind ik. Ik kan wel meeleven met mensen, maar pijn voel ik niet meer. Ik weet niet waarom. Je mist je ouders. Je schakelt om, totdat je geen emoties meer hebt. Mijn zus is mijn alles, zij is er al die jaren voor mij geweest en ik voor haar. We verschillen heel erg van karakter. Mijn zus was altijd de zorgzame mama-figuur en ik de wat meer zakelijke vaderfiguur. Zij zorgde voor het eten, waste de kleding. Ik belde met de advocaat en regelde de betalingen. Ik kan haar niet alleen laten. Wij zijn twee handen op een buik.”

“Ik heb nog zoveel dromen en wil nog van alles bereiken.”

Levensles
Neghar is en blijft ambitieus en barst van de ideeën. Ze wil nog naar de universiteit, een boek schrijven en is bezig met een studiegenootje om naast haar traineeship een eigen bedrijf op te richten. Ook lonkt een toekomstige carrière in de advocatuur. Neghar staat sinds kort ingeschreven bij een rolmodellenbureau om te vertellen over haar ervaringen. “Ik wil graag meer vertellen over mijn leven, mijn jeugd, mijn levensverhaal. Ik heb het gevoel dat het mensen kan helpen, dat het ze kracht geeft. Mijn levensles? Soms moet je dingen even laten, maar daarna moet je weer doorgaan. Je moet jezelf herpakken. Laat je niet weerhouden door negatieve mensen. Ik ben ook altijd achter alles aangegaan. Als ze ‘nee’ zeggen, ga ik juist door. Dat geeft me nog meer kracht. Dan ga ik nog meer m’n best doen.”

Het komt altijd goed
“Niemand kan mij verder helpen, ik moet het zelf doen. Het leven is hard, zeg ik altijd. Het komt goed, het komt altijd goed. Mijn leven lang moest ik geduldig zijn. Soms denk ik wel eens: ik ben moe. Ik wil het niet meer. Hoe lang moet ik nog vechten?!” Neghar Jahed, een strijder, een doorzetter, een vastbijter. Op haar 14e mocht ze geen kind meer zijn en was ze op slag volwassen. Ze leerde overleven, doorzetten en niet opgeven. Met vallen en opstaan kwam ze voor haar eigen rechten op en die van haar zus. Neghar Jahed, een jonge dappere vrouw met power, een advocate in de dop.

#watisjouwverhaal