Een oude ziel in de zorg

Verpleegkundige Tommie Niessen timmert aan de weg en is veelvuldig in de media te bespeuren. Hij werkt als zelfstandige in de wijkzorg in Helmond, heeft een eigen t-shirtlijn ‘Zuster & Broeder’, verzorgt gastlessen en lezingen, vlogt en blogt er op los en last but not least schrijft boeken waaronder ‘Tommie in de zorg’. De jonge gevoelige broeder raakt mensen recht in het hart.

Zachte G en tatoeages
“Tommie, je weet me vaak diep te raken met je verhalen en de manier waarop jij met mensen omgaat. Ik hoop dat er een ‘Tommie’ zal zijn die mij komt helpen als het ooit nodig is”, schrijft een fan op zijn Facebook-pagina. Tommie (27) wordt er soms verlegen van. Zijn onvervalste zachte G vormt een schril contrast met de stoere getatoeëerde rechteronderarm. Zorgvuldig weegt Tommie z’n woorden af. Zoekend naar wat hij wil vertellen. Puur. Enthousiast. Af en toe vult een peinzende stilte de sfeervolle Brasserie in de Nederlandsche Cacaofabriek.

Ego
Tommie denkt regelmatig terug aan het gesprek met z’n moeder, dat bepalend blijkt te zijn voor zijn loopbaan. Hij heeft dan al drie mislukte studies achter de rug en hij weet absoluut niet wat hij wil gaan doen. “Hoe ga ik nou aan mijn vrienden vertellen dat ik mensen ga wassen?”, is het eerste wat Tommie denkt als zijn moeder het idee oppert om de zorg in te gaan. Tommie lacht zijn moeder, die zelf in de zorg werkt, uit en zegt: “Ik ga écht niet in de zorg werken, want dan moet ik mensen wassen en uitkleden.” Tommie heeft op dat moment vooroordelen over de zorg. “Oude mensen wassen is saai. En niet stoer. Het is toch een beetje een vrouwenberoep. Dat was ook wel wat mij een beetje weerhield. Dus eigenlijk hield mijn ego me tegen om keuzes te maken.”

De combinatie van werken en leren spreekt hem toch wel aan, dus Tommie besluit met de opleiding voor verzorgende te starten. “Toen ik daarmee begon, voelde het meteen heel goed. Niet dat wassen en aankleden. Maar daar gaat ‘t ook niet om in de zorg. Het gaat om hele andere dingen.” Tommie is rond de 20 als hij de zorg inrolt.

“Ik dacht: oude mensen wassen is saai en niet stoer”

Schot in de roos
De gezondheidszorg blijkt een schot in de roos. Al vrij snel merkt Tommie dat hij op een directe manier iets voor een ander kan betekenen. Vooral voor de kwetsbare ouderen. Het geeft hem een goed gevoel. Hij gaat de wijkzorg in en volgt een aanvullende opleiding voor Verpleegkunde. Het mooiste aan de zorg vindt hij niet zozeer de technische handelingen, maar vooral de aandacht voor de mens. “Natuurlijk moet je bepaalde dingen doen zoals mensen wassen. Maar zoals ik net al zei: daar gaat het toch niet om? Het gaat er vooral om dat je goed bent voor die oude mensen. Dat is belangrijk. Tuurlijk, mensen willen zich schoon voelen, maar het contact maakt hoe iemand zich voelt. Ik ben verpleegkundige en kom ergens met een reden. Iemand heeft bijvoorbeeld een spuit nodig. Maar de manier waarop je dat vormgeeft en met degene praat, dat is bepalend voor hoe iemand de zorg ervaart.”

Improviseren
Tommie heeft doelbewust voor de wijkzorg gekozen. ‘Niet zo statisch en heel afwisselend’ noemt hij zijn vak. “Ik kom telkens in een andere omgeving. Achter elke deur zit weer een ander verhaal. Mensen hebben in de wijk een eigen leven en ik kom daar even binnen.” Het is vaak improviseren. “Soms is niet alles aanwezig en dan moet ik toch iets verzinnen. Snap je wat ik bedoel? Ik moet iemand wassen en de handdoeken zijn op. Of ik moet een drain verwijderen, maar er is geen materiaal aanwezig. Ik moet me steeds aanpassen in verschillende situaties en dat is heel leerzaam.”

“Achter elke deur zit een ander verhaal”

Hospice van Beau
Eenzaamheid bij ouderen raakt Tommie tot in het diepst van zijn vezels. “Ik kom bij mensen die niemand om zich heen hebben. Dat vind ik altijd heel erg naar. Het is wel fijn om oud te worden denk ik, maar als alles om je heen wegvalt en jij bent er nog …” Op termijn ziet Tommie zichzelf richting de palliatieve zorg bewegen. Hij roemt het boek Slotcouplet van longarts Sander de Hosson – specialist in palliatieve zorg en hét grote voorbeeld voor Tommie – en werkte de afgelopen twee jaar veel in een high-care Hospice. Dit Hospice werd mede bekend door de docu-serie ‘Beau Five Days Inside’, waarin Beau van Erven Dorens op ontroerende wijze tv-kijkend Nederland een kijkje achter de schermen geeft. “Het is heel mooi daar. Het is de plek waar mensen sterven, maar het leven staat centraal. Als ik me ga specialiseren in verpleegkunde, ga ik me daarop richten. Maar nu nog even niet.”

Geen Hosanna-verhaal
Tommie zit zichtbaar op het juiste pad. Een roeping wil hij het niet noemen. Hij vindt zijn vak ‘gewoon heel mooi’. De jonge zorgverlener hoopt dat er meer mensen in de zorg gaan werken. Dat is een van de redenen waarom hij zijn dagelijkse ervaringen graag deelt via social media. Duizenden volgers hangen aan zijn lippen. Een Hosanna-verhaal is het zeker niet altijd. “Ik zal de laatste zijn die zegt dat het alleen maar leuk is in de zorg. Zeker niet. Maar je krijgt er zoveel voor terug. Mensen zijn zó dankbaar voor de zorg die ze krijgen en dat je er voor hen bent.” Hij grijnst als hij zegt dat veel mensen een vooroordeel hebben. Zeker als hij ergens voor het eerst komt. Want een man én dan ook nog zo jong? “Vaak voel je gewoon dat mensen je op een bepaalde manier aankijken, toch? Zoiets van: wat hebben we nou weer? Dat vind ik het leukste. Dan ga ik met mensen praten en zie ik ze ontdooien”, zegt hij lachend.

Ga het ervaren
Tommie wil graag het etiket wegnemen dat jongeren op de zorg plakken. Daarom geeft hij onder meer gastlessen op mbo-scholen. Zijn advies is simpel en doeltreffend. “Tuurlijk is het vervelend als je studie mislukt. Dan krijg je te horen van je omgeving dat je geen doorzettingsvermogen hebt. Mijn moeder zei dat heel vaak. Dat vond ik heel naar. ‘Hoezo geen doorzettingsvermogen?’ zei ik dan, ‘ik vind het gewoon niet leuk.’ Je moet gewoon alles uitproberen en niet oordelen over iets waar je niets van weet. Ik drukte de zorg ook eerst weg, omdat ik het niet ervaren had. Maar dan sluit je het al uit voordat je het weet. Dus ga het ervaren. Kom je erachter dat het niets is, prima.”

Het hoogtepunt: een boek
“Het is op mijn pad gekomen. Ik heb nooit de intentie gehad om een boek te schrijven. Maar nu is het bijna zover: 11 september!” Tommie straalt van oor tot oor als hij over zijn boek vertelt, dat gaat over zijn ontroerende ontmoetingen in de ouderenzorg. Het overvalt hem allemaal een beetje. Hij leeft de laatste tijd in een rollercoaster. “Kijk, ik werk gewoon in de zorg. Alles wat daarbij verder komt kijken is nieuw. Het is allemaal positief, maar heel veel. Dadelijk komt mijn boek uit en dan ga ik eerst met vakantie. Naar de Ardennen, daar is het lekker rustig.”

Tommie kijkt ondertussen met een schuin oog naar het folderrek bij de receptie. Of het onbeleefd is om daar de boekenflyer gewoon neer te leggen? Hij gaat het toch maar even vragen. Even later legt hij z’n stapeltje flyers in het rek. De receptioniste rangschikt de folders en pakt nieuwsgierig die van Tommie. Tommie loopt weg. Zijn korte broek slobbert om zijn dunne benen. Een jonge twintiger en ‘n oude ziel tegelijk. #watisjouwverhaal

Meer info: www.tommieniessen.nl. PS: Onlangs verscheen zijn tweede boek ‘Tommie in gesprek’: een ode aan de zorg en de zorgverleners.

[Foto bij quote: Dennis Vloedmans]